Metoda integracji sensorycznej

Metoda integracji sensorycznej stosowana jest w odniesieniu do dzieci z opóźnieniami w rozwoju psychoruchowym, trudnościami w nauce szkolnej i z uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego. Jej autorką jest Jean Ayres (psycholog, pedagog specjalny, terapeuta zajęciowy). Jest to metoda uczenia się poprzez zmysły. Rozwijamy się i uczymy poprzez bodźce, które docierają do naszego ciała właśnie dzięki narządom zmysłów. Zmysły dostarczają informacji o fizycznej kondycji naszego ciała i otoczenia wokół nas. Według Ayres zmysłami podstawowymi są: zmysł dotyku, układ przedsionkowy (zmysł równowagi) i propriocepcja (inaczej czucie głębokie – zmysł informujący mózg o położeniu ciała i jego ruchach). Są to najwcześniej dojrzewające systemy zmysłowe w procesie prawidłowego rozwoju dziecka. Od nich uzależnione jest kształtowanie się procesów percepcji wzrokowej, słuchowej, węchowej i smakowej. Wpływają na prawidłowy rozwój koncentracji uwagi, napięcia mięśniowego, reakcji równoważnych, koordynacji obustronnej, planowania motorycznego, znajomości schematu ciała, umiejętności szkolnych, mowy, emocji oraz zachowania dziecka.

Co to są zaburzenia przetwarzania sensorycznego?

Istnieje wiele czynników i zagrożeń, które mogą spowodować, że rozwój integracji sensorycznej zostanie zaburzony. Mogą mieć one swoje źródło w okresie życia płodowego, okołoporodowego, wczesnego dzieciństwa lub w czynnikach zewnętrznych. Jeżeli wystąpią nieprawidłowości w procesie przetwarzania i odbioru wrażeń zmysłowych, mówimy wówczas o zaburzeniach integracji sensorycznej. Brak właściwej podstawy wpływa na to, iż dziecko nie może budować dalszych, coraz bardziej złożonych umiejętności psychoruchowych. Zaburzenia integracji sensorycznej mogą przejawiać się u dzieci pod postacią różnych nieprawidłowych zachowań, w opóźnionym rozwoju mowy, opóźnionym rozwoju ruchowym, słabej koncentracji uwagi itp.

Na czym polega terapia SI?

Terapia integracji sensorycznej może być prowadzona po wcześniejszych kompleksowych badaniach prowadzonych przez kwalifikowanych terapeutów. Terapia integracji sensorycznej polega na aktywności i ćwiczeniach ruchowych stymulujących układy zmysłowe. Terapia ma postać „naukowej zabawy” i jest zazwyczaj dla dziecka przyjemnością. Sala terapeutyczna jest wyposażona w różnorodny sprzęt, potrzebny do stymulowania systemów: dotykowego, przedsionkowego, proprioceptywnego, wzrokowego, słuchowego i węchowego. Zabawa na sali to jednocześnie ciężka praca, bo pod kierunkiem terapeuty dziecko jest w stanie osiągnąć sukces, który prawdopodobnie byłby niemożliwy w całkowicie spontanicznej zabawie. Podczas terapii dziecko jest zachęcane do wykonywania aktywności, które mają wyzwalać i prowokować odpowiednie, skuteczne reakcje na bodźce sensoryczne. W trakcie zajęć wykonywane są odpowiednie dla dziecka aktywności dostarczające stymulacji przedsionkowej, proprioceptywnej oraz dotykowej. Stopień trudności aktywności musi stopniowo wzrastać tak, aby wymagać od dziecka bardziej zorganizowanych i zaawansowanych reakcji. Dziecko czując, że odnosi sukcesy w coraz większej ilości coraz bardziej skomplikowanych zadań podnosi swoją samoocenę. Takie zachowania w kierowaniu swoim zachowaniem zaczyna przenosić na inne sytuacje życiowe, co jest zauważalne przez rodziców i nauczycieli. Zmienia się obraz dziecka i jego funkcjonowanie w środowisku.
Terapia dąży do tego, aby dziecko w sposób bardziej efektywny, automatyczny przetwarzało i wykorzystywało skomplikowane informacje sensoryczne. Prawidłowa integracja daje bowiem podstawę do rozwoju bardziej złożonych procesów, takich jak:

• percepcja wzrokowa i słuchowa,
• koordynacja wzrokowo-ruchowa,
• mowa,
• umiejętność czytania i pisania,
• koncentracja uwagi,
• dojrzałość do podjęcia nauki szkolnej
• dobry fundament do właściwych relacji z rodziną i otoczeniem w życiu codziennym dziecka.

Terapia integracji sensorycznej wykorzystywana jest w pracy z dziećmi:

• z autyzmem
• z zespołem Aspergera
• z niepełnosprawnością intelektualną
• z mózgowym porażeniem dziecięcym
• z zespołem Downa
• z innymi sprzężonymi zaburzeniami
• z grupy ryzyka: wcześniaków, dzieci po uszkodzeniach okołoporodowych
• z opóźnionym rozwojem mowy, jąkających się
• z dysleksją, dysgrafią i dysortografią
• nadruchliwymi i z zaburzeniami emocjonalnymi.